De rol van de consultant vandaag en in de toekomst

Wat is het verschil tussen een gewoon sollicitatiegesprek en een gesprek voor een rol als consultant? Waar moet je zoal aan denken als het gaat om een kennismakingsgesprek als consultant? En is het echt nodig om een consultant manager in huis te hebben? Daarnaast zet ik de voor- en nadelen van het werken als consultant op een rij.

Er is een behoorlijk groot verschil tussen een gewoon sollicitatiegesprek en een gesprek voor een rol als consultant. Als eerste duurt een gewoon sollicitatiegesprek vaak veel langer. Het kan zelfs zo zijn dat er twee gesprekken nodig zijn. Tijdens een gewoon sollicitatiegesprek wordt er gevraagd naar je interesses en wat je in je vrije tijd doet. Daarnaast komen er ook situationele vragen aan de orde.

Een gesprek voor de rol als consultant gaat daarentegen heel snel. De klant wil je snel leren kennen en zien of je ‘binnen het team past’. Met andere woorden, ze wil antwoord krijgen op de vraag: “Is dit iemand die kan samenwerken met de overige teamleden?” De eerste indruk is ontzettend belangrijk. De klant wil meer te weten komen over welke relevante ervaring je als consultant beschikt en doorgaans krijg je ook heel snel uitsluitsel of je voor de opdracht in aanmerking komt of niet.

Het checken van referenties gebeurt wel tijdens een gewoon sollicitatiegesprek, maar niet tijdens een consultantgesprek.

Hoe voer je een goed consultantgesprek?

Laat de klant eerst vertellen over de opdracht en het bedrijf. Vervolgens moet je je als consultant voorbereiden op de vraag: “Vertel eens iets over jezelf.” Hierbij is het van belang om nadruk te leggen op kwalificaties en competenties die relevant zijn voor de opdracht in kwestie. Benoem zeker niet alle opdrachten die je eerder hebt gedaan, maar presenteer díe onderdelen waarvan je denkt dat ze van toegevoegde waarde kunnen zijn voor de huidige opdracht en/of modules die je bijvoorbeeld op school hebt gevolgd (als je net afgestudeerd bent).

Tijdens een consultantgesprek is het ook belangrijk om nieuwsgierig te zijn en vragen te stellen. Beginnen met de vraag “Kan ik vanuit huis werken?” heeft logischerwijs niet mijn voorkeur, maar stel vragen als: “Welke programma’s gebruiken jullie? Hoe zien jullie toekomstplannen eruit? Op welke manier zou ik hier een bijdrage aan kunnen leveren? Hoe werken jullie met het thema duurzaamheid?” Vervolgens kun je ook verdiepende vragen bedenken. Over het algemeen geldt: het is beter om veel vragen te stellen dan helemaal geen.

Uiteraard moet je je voorafgaand aan het gesprek goed inlezen in het bedrijf. Maar, door vragen te stellen toon je interesse in de klant. Het geeft niet alleen aan dat je nieuwsgierig bent, maar ook dat je misschien ‘andere’ opdrachtgebieden vindt, waar de klant misschien zelf niet aan gedacht heeft.

Wat is de rol van de consultant versus die van de consultant manager? Is het écht nodig om een consultant manager te hebben?

Sommige mensen vragen zich af: “Wat is de rol van de consultant manager is en welke functie vervult deze precies?” De consultant manager is ‘de brug’ tussen de consultant en de klant. De taak van de consultant manager is om te proberen te motiveren en te inspireren, zodat de consultant de beste versie van zichzelf wordt!

Maar logischerwijs is het niet alleen de verantwoordelijkheid van de consultant manager om ervoor te zorgen dat jij je als consultant ontwikkelt. Uiteraard ben je als consultant zelf eigenaar van je eigen ontwikkelproces. Het is de verantwoordelijkheid van de manager om te zorgen voor coaching, ondersteuning en het scheppen van de juiste voorwaarden. Zorg daarom voor een goede dialoog met je consultant manager. Maak gebruik van de functioneringsgesprekken en praat over wat je wilt bereiken. Weet je (nog) niet precies wat dat is? Maak dan een mindmap, droom groots!

De consultant draagt bij aan het verkoopproces

Naast ondersteuning bij het ontwikkelproces is het de rol van de consultant manager om opdrachten te zoeken. Daarentegen zit jij als consultant zelf vaak bovenop de meest recente informatie, ben je op locatie en ontmoet je de klant elke dag. Logischerwijs kan het dan ook geen kwaad om de consultant manager een handje te helpen door ‘je oren en ogen open te houden’ en mee te helpen in het verkoopproces. Op deze manier leer je tegelijkertijd zelf ook meer over de rol van consultant.

Voordelen van het werken als consultant:

·         Keuzevrijheid, flexibiliteit, afwisseling, brede competenties en ervaring. Je krijgt de kans om te leren werken met nieuwe systemen, zoals gebruikt door verschillende klanten.

·         Netwerken en nieuwe mensen ontmoeten. Mijns inziens is dit het grootste voordeel van consultant zijn. Je leert ontzettend veel mensen kennen. Zo heb je ‘collega’s’ bij het consultancybureau, maar ook bij je klant tijdens je consultingopdracht.

·         Adviseur zijn voor de klant. Met andere woorden: je bent zijn/haar ‘rechterhand’.

·         Persoonlijke ontwikkeling. Door te rouleren, van opdracht te veranderen en nieuwe plekken en bedrijven uit te proberen leer je ontzettend veel. Je krijgt een kijkje in de keuken bij verschillende bedrijven, o.a. als het gaat om cultuur, energie, etc.

·         Regelmatige ‘kick’ die vergelijkbaar is met het beginnen met een nieuwe baan. De ‘new-on-the-job thrill’ ervaar je als consultant elke keer als je van opdracht wisselt.

·         Zelf beslissen welke opdrachten/projecten je aanneemt en welke je interessant lijken. Op deze manier geef je zelf vorm aan je carrière. Misschien heb je een opdracht in de bouw, maar voel je dat deze niet helemaal bij je past? Probeer dan een andere opdracht, waarbij je wellicht wel op je plek zit. Uiteraard ben ik overigens wel van mening dat je als consultant zelf betrokken moet zijn bij het helpen vinden van je droomopdracht.

Nadelen van het werken als consultant:

·         Je moet je ervan bewust zijn dat de opdracht op elk moment kan worden beëindigd. Het kan zijn dat het budget op is en dat de klant besluit om alleen nog medewerkers in loondienst te nemen en niet meer met consultants te werken. Als dat gebeurt is het belangrijk om dit besluit niet persoonlijk op te vatten. Als je niet weet hoelang je precies aan een opdracht zult werken, kan dat een onzeker gevoel geven.

·         In sommige gevallen kun je een gevoel van buitensluiting ervaren. Sommige managers zijn er goed in om alle teamleden gelijk te behandelen, maar het komt voor dat je als consultant bepaalde vergaderingen niet mag bijwonen, wat kan worden opgevat als een vorm van buitensluiting.

·         Het kan soms lastig zijn om balans te vinden in je leven. Zo kan het voorkomen dat het consultancybureau er wel in geslaagd is om een opdracht te vinden die bij jouw profiel past, maar dat de opdracht wel in een andere regio is en je dus meer reistijd hebt.

Wat gebeurt er over tien jaar in de consultancybranche? Waar moet je als consultants aan denken voor de toekomst?

Voor zowel individuele consultants als consultancybureaus is het belangrijk om zich altijd (minimaal) gelijktijdig te ontwikkelen met de klant, maar deze liefst een stap voor te blijven. Dat gezegd hebbende, denk ik dat het ontwikkelen van competenties, nieuwsgierig zijn en op de hoogte blijven van de nieuwste technologie cruciaal zijn voor succes. Door ervaring op te doen binnen verschillende aandachtsgebieden, kun je eveneens voldoen aan de vraag van morgen.