11 Tips voor consultants die op opdracht zijn

Hier komen enkele tips en adviezen voor iedereen die consultant wil worden, of dat al is. Waar moet je rekening mee houden als je een consultant-opdracht krijgt? Is het slim om als pas afgestudeerde je carrière te starten als consultant? En wat betekent het eigenlijk om ‘dat stapje extra’ te zetten?

In deze eerste van twee post(s) deel ik mijn ervaringen uit de consultancybranche.

Is het mogelijk om je carrière te starten als consultant?

Natuurlijk! Sterker nog: ik denk dat dit het beste carrièrepad is voor pas afgestudeerden. Waarom? Omdat je verschillende opdrachten kunt proberen, verschillende werkzaamheden kunt verrichten en verschillende werkgevers en bedrijfsculturen kunt ontdekken. Bovendien kun je veel mensen leren kennen en krijg je volop de kans om te netwerken. Kortom: een goede manier om je niche te vinden en te ontdekken wat het beste bij jou past.

Als je op opdracht bent, is het een goed idee om van de gelegenheid gebruik te maken om de activiteiten van het bedrijf te bestuderen en te ontdekken wat de verschillende afdelingen doen. Wat doet bijvoorbeeld de afdeling inkoop precies? Waar houdt after-sales zich mee bezig? Welke taken hebben degenen die werken met kwaliteit? Elke keer dat je bij een nieuw bedrijf komt, doe je precies hetzelfde. Zo krijg je nóg beter inzicht in het werk van de verschillende afdelingen, wat absoluut helpt om te ontdekken wat je zelf interessant en leuk vindt!

Over welke eigenschappen moet een consultant beschikken en waar moet je aan denken?

Natuurlijk moet je in de eerste plaats jezelf zijn. Maar er zijn een aantal dingen die de moeite waard kunnen zijn om over na te denken. Hieronder heb ik elf dingen op een rij gezet, die volgens mij belangrijk zijn om rekening mee te houden als je op opdracht bent.

1. Persoonlijke eigenschappen/gedrag

Het is altijd goed om zelfstandig, initiatiefrijk, flexibel, nieuwsgierig, een relatiebouwer en probleemoplosser, doelgericht, leergierig, responsief en onderzoekend te zijn.

Initiatief nemen. Als het wat rustiger is op de opdracht, kun je het initiatief nemen om werkzaamheden te vinden waarvan jij denkt dat de klant/het team er baat bij heeft. Het kan bijvoorbeeld gaan over hoe de organisatie haar manier van werken kan verbeteren, of het maken van handleidingen voor nieuwe mensen in het team. (Uiteraard mag e.e.a. niet ten koste gaan van je reguliere taken.)

Nieuwsgierig, leergierig en enigszins onderzoekend. Sommige klanten schakelen consultants in omdat deze dingen vanuit een ander perspectief kunnen bekijken. Om die reden kan het dan ook goed zijn dat je – op een positieve/constructieve manier – bepaalde routines ter discussie stelt: “Waarom doen jullie dit? Waarom gebruiken jullie dit programma? Hebben jullie weleens nagedacht over hoe jullie dit anders/beter kunnen doen?”

Netwerken en relaties opbouwen. Proberen onderdeel te worden van het team is de sleutel tot succes. Neem niet zelf koffiepauzes, maar doe dit tegelijk met alle anderen. Praat met je collega’s en je team. Leer ze kennen en vraag hoe hun weekend was. Stel een informele borrel/etentje voor of organiseer een avondactiviteit. Voor mij is dit het grootste voordeel van consultant zijn. Je bouwt relaties op met je collega’s intern bij het consultancybureau, maar ook met je collega’s bij de klant. Hoe gaaf is dat?

Zelfstandig. Het is altijd voordelig voor de klant als je min of meer zelfstandig werkt en zelf problemen signaleert en oplost. Als je bijvoorbeeld toegang nodig hebt tot een bepaald programma, neem dan zelf contact op met IT voor hulp (in plaats van tegen de klant te zeggen: “Ik kan het programma niet openen”).

Flexibiliteit. Een groot voordeel van flexibel zijn is dat de klant je in kan zetten waar je hulp het hardste nodig is. Ben je flexibel en vertel je dat je multi-inzetbaar bent, dan zullen ze dat zeker (extra) waarderen.

2. De bereidheid om ‘een stapje extra’ te zetten

Eén ding dat ik altijd heb meegenomen naar mijn consultancyopdrachten is om ‘een stapje extra’ te zetten. Maar wat betekent dat en hoe doe je dat precies? Als je je team hebt leren kennen en je je op je gemak voelt, is het misschien tijd om te trakteren op iets lekkers bij de koffie, een seminar te organiseren of een lezing te houden over een specifiek gebied, waarvan je denkt dat de groep meer expertise kan gebruiken.

Ook kan het betekenen dat je andere verantwoordelijkheden op je neemt die buiten de ‘scope’ van je opdracht liggen. Werkzaamheden waar niemand anders in de groep tijd voor heeft gehad, of waarvan je hebt gezien dat deze vooralsnog niet zijn opgepakt. Nu denken sommigen misschien: “Waarom zou ik iets anders op me nemen? Ik krijg er toch niet voor betaald?” Nee, je krijgt er misschien niet meteen voor betaald. Maar je zult nieuwe dingen leren en wellicht de kans krijgen om met nieuwe mensen te praten, die je nog nooit eerder hebt ontmoet. Bovendien is de kans groot dat de klant je terug wil.

3. Maak gebruik van de expertise binnen het adviesbureau

Word je in je werk geconfronteerd met een lastige uitdaging of een software-programma dat je niet kent? Roep dan de hulp in van je collega’s intern. Er is vast wel iemand die je verder kan helpen met je uitdaging.

Ook wil ik benadrukken hoe belangrijk het is om een mentor, coach of klankbord te zijn voor iemand anders binnen je consultancybureau. Het is van toegevoegde waarde voor jullie allebei.

4. Wees leergierig en blijf continu op de hoogte

Als consultant is het goed om up-to-date te zijn van de nieuwste technologie en software en om de klant (liefst) een stap voor te zijn.

5. Houd een dagboek bij – voor het geval de projectmanager niet ter plaatse is

Ben je op opdracht en merk je dat de klant niet genoeg aanwezig is? Een tip is om een wekelijks of maandelijks dagboek bij te houden en dit naar de klant te sturen. Schrijf en vertel wat je hebt gedaan, gezien, geleerd, bijgedragen, etc. Vandaag de dag werken veel mensen vanuit huis/op afstand en het kan goed zijn om de klant op een andere manier op de hoogte te houden van waar je mee bezig bent.

6. Promoot jezelf en het adviesbureau

Iets anders dat ik belangrijk vind om in gedachten te houden, is dat je niet alleen jezelf, maar ook je consultancybureau vertegenwoordigt. Trakteer je bijvoorbeeld – samen met je consultancybureau – op iets lekkers voor bij de koffie? Dan zullen medewerkers van andere afdelingen dat ongetwijfeld opmerken en denken: “Wat leuk dat ze dat aanbieden. Welk bedrijf is dat eigenlijk?” Op deze manier representeer je niet alleen jezelf, maar ook je consultancybureau.

7. Vraag voortdurend om feedback

Vraag voortdurend om feedback en geef tegelijkertijd feedback aan de klant wanneer dat nodig is.

8. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen competentie-ontwikkeling

Als consultant ben je zelf verantwoordelijk voor je eigen professionele ontwikkeling. Zorg ervoor dat je je kennis continu bijspijkert en op de hoogte blijft van nieuwe technologieën en software. Wat dacht je bijvoorbeeld van een avondopleiding of een online cursus op afstand?

9. Kijk vooruit

Het is belangrijk om altijd drie tot vijf maanden vooruit te kijken, als het gaat om je opdrachten. Waar wil je over vijf maanden staan? Soms kun je helemaal opgaan in je opdracht. Maar het is belangrijk om altijd vooruit te kijken en te streven naar nieuwe doelen. Hoe wil je dat je volgende opdracht eruitziet?

10. Evalueer na elke opdracht

Doe een zelfevaluatie na elke opdracht. Wat heb je goed gedaan? Wat heb je minder goed gedaan? Welke lessen neem je mee naar de volgende opdracht?

11. Houd je ogen en oren open

Wees nieuwsgierig naar de uitdagingen waar de klant mee te maken heeft. Misschien heb je ideeën over hoe je de klant kunt helpen? Door te luisteren en ‘je oren en ogen open te houden’ kun je ongetwijfeld nieuwe zakelijke kansen ontdekken.

Als consultant ben je op de werkvloer aanwezig en ontmoet je de klant elke dag. Jij bent degene die het het beste weet. Dus waarom zou je de consultant manager niet een handje helpen met hetgeen wat jij hoort?